حدود حجاب براى بانوان چه مقدار است؟

پاسخ:

لزوم پوشيدگي زن در برابر مرد بيگانه يكي از مسايل مهم اسلامي است. در قرآن كريم درباره اين مطلب تصريح شده است. در اينكه پوشيدن وجه كفين لازم نيست ظاهراً در ميان علماي اسلامي اعم از شيعه و سني اختلافي نيست؛ فقط يك نفر از علماي اهل تسنن به نام ابوبكر بن عبدالرحمن هشام نظر مخالف دارد آن هم معلوم نيست كه نظرش در مورد نماز است يا در مورد نامحرم. درباره چهره هيچ گونه اختلافي نيست، احياناً بعضي از علما درباره دست‏ها تا مچ و يا درباره پاها تا ساق اختلاف كرده‏اند كه آيا جز استثنأ هست يا نيست.

در ميان مسايل فقهي شايد كمتر مسأله‏اي اين چنين پيدا شود كه اين گونه موارد اتفاق نظر ميان علماي اسلام اعم از شيعه و سني باشد. مسأله پوشش در دو جا مطرح است!.

1. در باب نماز خواندن از باب اينكه در نماز واجب است ك زن تمام بدن خويش را بپوشاند، خواه نامحرمي وجود داشته باشد يا وجود نداشته باشد.

2. بنابر اين دو نوع مستر داريم: در باب خواستگاري در كتاب نكاح.

الف) ستر صلاتي يعني پوششي كه در نماز بايد به كار برده شود.

ب) ستر غير صلاتي كه در مقابل مردان بيگانه بايد رعايت شود.

علامه در تذكرْه الفقهأ در كتاب الصلاْه مي‏فرمايد:

جميع بدن زن عورت است، جز چهره به اجماع جميع علما در جميع شهرها جز ابوبكر بن عبدالرحمن بن هشام كه تمام بدن زن را عورت دانسته است و سخن او به حكم اجماع، مردود است. از نظر علماي شيعه دو دست تا مچ نيز مانند چهره است و عورت نيست. مالك بن انس و شافعي و اوزرعي و سفيان ثوري در اين جهت با علماي شيعه هم عقيده‏اند؛ زيرا ابن عباس در تفسير سخن خدا (و لا يبدين زينتهن الا ما ظهر منها) وجه كفين را تواماً جز استثنأ شمرده است، ولي به عقيده احمد حنبل و داود، ظاهر كفين بايد پوشيده شود و سخن ابن عباس كافي است در رد سخن آنها. ابن رشد در بدايْ المجتهد مي‏گويد: عقيده بيشتر علما بر اين است كه بدن زن جز چهره و دو دست تا مچ عورت است. ابو حنفيه معتقد است كه قدمين نيز عورت شمرده نمي‏شود و ابوبكر بن عبدالرحمن بن هشام معتقد است كه تمام بدن زن بلا استثنأ عورت است.(1)

كتاب الفقه علي مذاهب الخمسه، تأليف شيخ محمد جواد مغنيه مي‏گويد: علماي اسلام اتفاق نظر دارند كه بر هر يك از زن و مرد لازم است آنچه را در حال نماز بايد بپوشد در خارج نماز هم بپوشاند.(2)

پى نوشت ها:

[1].ج 1، ص 111.

[2].ص 113، محمد جواد مغنيه.

منبع: مركز فرهنگ و معارف قرآن

چادر در آيات و روايات

با توجه به اين كه در آيات و روايات هيچ نامى از چادر برده نشده‌، بلكه فقط پوشش سر و گردن و سينه زن سفارش شده است و با مانتو، شلوار و مقنعه مي‌توان پوشش لازم را داشته و حجاب كامل اسلامى را حفظ كرد؛ پس چرا با اين حجاب اجازه ورود به حرم مطهر داده نمي‌شود؟

پاسخ:

گر چه طبق آيه 31 سوره مباركه نور:

«… و ليضربن‌ّ بخمرهن على جيوبهن و لا يبدين زينتهن الا لبعولتهن و …»،

حدّ واجب پوشش براى زن مسلمان‌، پوشاندن كامل سر و گردن و سينه است‌،

اما در كنار واجب شرعي‌، توجه به دسته‌اى از آداب دينى و رسوم صحيح و پسنديده خاص هر منطقه و سرزمين نيز نبايد پوشيده بماند. بلكه بزرگان دين‌، رضايت خود را از بعضى از آن آداب‌، اظهار مي‌كردند. مانند اظهار رضايت حضرت فاطمه (3) در استفاده از تابوت (به جاى تخته‌اى كه عربها براى حمل بدن ميت از آن استفاده مي‌كردند) كه علّت رضايت خود را مستور ماندن كامل بدن زن (ميت‌) در حين حمل‌، بيان فرموده‌اند و اين نكته مهمى است كه حضرت به مسأله پوشش كامل زن از ديد نامحرم‌، حتى بعد از شهادت خويش نيز توجه داشتند و اين رضايت حضرت براى ما حجت است‌. «چادر» نيز در بين زنان مسلمان از همين آداب پسنديده است كه اگر اشكال يا مشكلى براى آنان ايجاد مي‌كرد، استفاده از آن منع مي‌شد. علاوه بر اين‌، چادر (به شرط استفاده صحيح از آن‌) بيشترين پوشش را براى زن به همراه دارد و حجاب برتر است‌.

مسأله مهمتر، جنبه سياسى اين پوشش است كه استعمار، چه قبل از انقلاب اسلامى و چه بعد از آن‌، يكى از مهمترين راههاى نفوذ فرهنگى خود در جامعه مسلمان ايران‌، سست كردن ايمان و سبُك و بي‌ارزش نشان دادن يا حتى مزاحم تلقى كردن چادر براى زنان مسلمان ايران است‌.

در ضمن توجه داشته باشيد همان طور كه «بهداشت‌» در زندگى عرفى همه مردم مورد قبول است‌، لكن ميزان رعايت آن در مراكز مختلف به نسبت حساسيت آن متفاوت است‌، مثلاً بهداشت در كوچه و خيابان با بهداشت مراعات شده در بيمارستان با بهداشت اتاق عمل جراحي‌، يك درجه نيستند، بلكه سه درجه دارند، مراعات بهداشت روان يعنى ترك گناه در كوچه و خيابان با حرم مطهر، اگر يكسان تلقى نشود، دور از انتظار نيست‌. حفظ حريم اماكن مقدس اقتضاى آن دارد كه هر مسلمانى عاليترين وجه از دستور شرعى را رعايت نمايد.