اشاره

تجزیه و تحلیلی درباره اوضاع و شرائط متفاوت زندگی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) که روشنگر اسرار آن صلح؛ و این جهاد است

بحثهای پیشین، فلسفه صلح امام مجتبی (ع) را روشن ساخت ولی این جاجای سئوال باقی است و آن اینکه چرا امام حسن (ع) صلح کرد و امام حسین (ع) قیام نمود؟ اگر صلح کار درستی بود، چرا امام حسین (ع) با یزید صلح نکرد؟

پاسخ این سئوال را باید در اوضاع و شرایط متفاوت زندگی این دو امام بزرگ، و نحوه رفتار و شخصیت معاویه و یزید جستجو کرد.

زیرا معاویه در دوران زمدامداری خود با نقشه و سیاستهای عوام‌فریبانه خود؛ همواره سعی می‌کرد به حکومت خود رنگ شرعی و اسلامی بدهد، او از این که افکار عمومی، انحراف او را از خط سیر صحیح سیاست اسلامی بفهمند؛ جلوگیری می‌کرد. گر چه او عملا اسلام را تحریف نموده حکومت اشرافی اموی را جایگزین خلافت ساده و بی‌پیرایه اسلامی می‌نمود و جامعه اسلامی را به یک جامعه غیر اسلامی تبدیل می‌کرد ولی با وجود اینها ظواهر اسلام را حفظ می‌کرد، مقررات اسلامی را ظاهرا اجرا می‌نمود، پرده‌ها را نمی‌درید و در دربارش پاره‌ای از مقررات اسلامی مراعات می‌شد و نمی‌گذاشت ظاهرا رنگ اسلامی جامعه عوض شود او بخوبی درک می‌کرد که چون بنام دین و خلافت اسلامی حکومت می‌کند. نباید علنا مرتکب کارهائی بشود که مردم آن را مبارزه با دین - همان دینی که وی بنام آن فرمانروائی می‌کرد - تلقی نمایند بلکه همیشه به اعمال خود رنگ دینی میداد تا با مقامی‌که داشت

سازگار باشد و آن دسته از کارها را که توجیه و تفسیر آن طبق موزاین دینی، مقدور نبود، در خفا انجام می‌داد.

بعلاوه معاویه، در حل و فصل امور و مقابله با مشکلات، سیاست فوق‌العاده ماهرانه‌ای داشت و مشکلات را به شیوه‌های مخصوصی حل می‌کرد که فرزندش یزید فاقد آن بود.

و همین دو موضوع پیروزی قیام و شهادت در زمان حکومت وی را مورد تردید قرار می‌داد، زیرا در این شرایط افکار عمومی درباره‌ی قیام و انقلاب ضد اموی دوری صحیح نمی‌کرد و موج نفرت مردم نسبت به حکومت بنی‌امیه برانگیخته نمی‌شد، زیرا هنوز افکار عمومی به میزان انحراف معاویه، از اسلام، آشنا نبود و به همین جهت مردم جنگ حضرت مجتبی (ع) را با معاویه بیشتر یک اختلاف سیاسی و کشمکش بر سر خلافت و حکومت به شمار می‌آوردند، تا قیام حق در برابر باطل

شهادت در چنین شرایطی به مبادی و انگیزه‌های انقلاب و نهضت کمک نمی‌کرد، بلکه افکار عمومی

درباره آن دستخوش اشتباه می‌گردید و حقیقت لوث می‌شد.

شاید به همین دلیل و به دلیل صحه گذاشتن حسین بن علی (ع) بر صلح امام حسن (ع) حسین بن علی (ع) پس از شهادت برادر بزرگوار خود، در مدت ده سال آخر حکومت معاویه یعنی تقریبا از سال 50 تا 60 هجری قیام نکرد.

بلکه در انتظار فرصت مناسب روزشماری مینمود و به آماده ساختن افکار عمومی اکتفا می‌ورزید، زیرا اگر در این زمان قیام می‌فرمود، معلوم نبود بازتاب آن در جامعه اسلامی چگونه خواهد بود و در افکار عمومی چگونه انعکاس خواهد یافت؟