آنچه از مجموع مفاد پیمان صلح و سایر قرائن برمیآید این است که امام حسن «ع» فقط قدرت و رهبری سیاسی را به معاویه تسلم کرد نه خلافت و پیشوائی دینی را که خاص آنحضرت بود.

ولی متأسفانه مورخان مغرض در طی تاریخ؛ کوشیده‌اند متن این پیمان تاریخی را تحریف نموده از بار تعهدات معاویه کاسته جریان را بنفع وی تمام کنند از آن جمله «ابن‌قتیله دینوری» در مورد ماده اول می‌نویسد: امام مجتبی «ع» بعنوان «امامت» با معاویه بیعت کرد و این

سمت را به وی تسلیم نمود [54] در صورتی که همه می‌دانند امامت و خلافت منصب قابل انتقالی بشمار نمی‌رود و هیچکس روی مبانی و منطق شیعه بواسطه تسلط و قدرت به منصب الهی، به خلافت نمیرسد.

آنچه در اغلب تواریخ آمده جمله «تسلیم الامر» [55] (واگذاری حکومت) یا «تسلیم ولایة المسلمین» [56] (واگذاری زمامداران مسلمانان) می‌باشد.

علاوه شواهد زیادی نشان می‌دهد که نه خود معاویه چنین ادعائی داشت و نه مردم از وی می‌پذیرفتند، معاویه خود میگفت: «رضینا بها ملکا» (ما این حکومت را بعنوان سلطنت پذیرفتیم) [57] مردم نیز از این که وی را امیرالمؤمنین

خطاب کنند، ابا داشتند. [58] .

مؤید دیگر این معنی این است که طبق تصریح بعضی از منابع تاریخی، امام مجتبی «ع» در متن پیمان صلح قید کرد که معاویه را (امیرالمؤمنین) خطاب نکند و نزد وی ادای شهادت ننماید. [59] .

برخی دیگر از مورخان موضوع انتقال مجدد خلافت به حضرت مجتبی (بعد از مرگ معاویه) را بدین

صورت درآورده‌اند که: «معاویه حق ندارد کسی را به جانشینی خود انتخاب کند» یا «بعد از معاویه، انتخاب خلیفه بعدی با شورای مسلمانان خواهد بود» [60] .

بدیهی است نظر آنان ازتحریف خدمت به دستگاه حکومت بنی‌امیه و تضییع حق امام مجتبی (ع) برای تصدی خلافت بوده است ولی خوشبختانه مدارک تاریخی این مسئله بقدری زیاد است که چنین روایتی را از درجه اعتبار ساقط می‌کند. [61] .

نظیر این مسئله، تحریف قسمتی از ماده پنجم میباشد بدین معنی که بعضیها این ماده را به این صورت نوشته‌اند که: معاویه تعهد کرد فقط در حضور حسن بن علی (ع) از

سب امیرمؤمنان خودداری شود. [62] .

بی‌پایگی این سخن از آنجا آشکار است که معاویه امضای سفیدی بدست امام حسن (ع) داد، تا هر چه آنحضرت بنویسد، وی آنرا متعهد شود، با وجود چنین امتیازی معنی نداشت امام حسن (ع) بخواهد در حضور او چنین جسارتی نکند ولی در غیاب او ناسزا گفتن به پدر ارجمندش در همه جای مملکت مجاز باشد!