اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود: التوحيد ان لا تتوهمه ، والعدل ان لا تتهمه ؛ (497)

توحيد آن است كه خدا را در وهم و انديشه نياورى و عدل آن كه خدا را به ظلم و كار قبيح متهم نگردانى .

شرح

يعنى موحد حقيقى كه خدا را به يگانگى و يكتايى شناخته ، مى داند كه خدا به فكر و عقل و وهم و انديشه خلق نمى گنجد و برتر از حد ادراك جميع خلايق است ، حتى ملائل و انبياء و اولياء .پس موحد ميداند كه هر چه در وهم و خيال در آيد مخلوق است ، چنان كه امام صادق (ع ) فرمود: كل ما مير تموه باوهامكم فى ادق معانيه مخلوق مصنوع مثلكم مردود اليكم الخ .

هر چه در وهم و انديشه آيد مخلوق است .

در كلمه ديگر حضرت فرمود: لا تقدر عظمه الله على قدر عقلك ؛ عظمت خدا را به قدر عقل خود قياس مكن كه او بزرگ تر از حد وصف عقل و ادراك است .

دعاى رسول اكرم صلى الله عليه وآله است : يا من لا يعلم و لايدرى ما هو الا هو و عدل خدا آن كه هر چه فعل خداست همه را عدل و احسان و لطف و رحمت به خلق دانى و ابدا ظلم به حق نسبت ندهى و ابدا چون جبريان در مسبب ازلى جور به خلايق نپندارى ، بلكه بدانى فعل الهى همه عدل و عشق و لطف و رحمت است .(498)