‏ اين سؤال با توجه به يك نكته روشن مى شود و آن اينكه پيشگوئى هاى مرتاضان و اخبار غيبى كاهنان هيچ گاه اخبار مطمئن و خالى از اشتباه نبوده و نيست، گاه درست از آب درمى آمده و گاهى خطا، و هر دو نمونه هاى فراوانى دارد، بنابر اين اخبار و اطلاعات آنها را هرگز نمى توان به عنوان علم غيب معرفى كرد، لذا گاه خود آنها نيز اعتراف مى كنند كه اطلاعات ما از طريق شياطين است و آنها هميشه به ما راست نمى گويند!

يا به تعبير ديگر آنها بر اثر رياضت، اشباحى را در افق ذهنشان از دور مى بينند، و اين اشباح را پيش خود تفسير مى كنند، گاه اين تفسيرها درست است و گاه خطا، همچون خوابهائى است كه افراد مى بينند كه گاه تعبير آنها درست و گاه نادرست مى باشد.

اين آگاهيهاى آميخته با شك و مطالب نادرست هرگز نمى تواند به عنوان علم غيب تلقى شود،(1)

________________________________________

1 ـ تفسير پيام قرآن 7/234.