پيشگفتار

سپاس خداوندى كه انسان را نهاد و فطرتى پاك عطا فرمود تا همواره در جستجوى حق باشد و هيچ گاه از توفيق هدايت محروم نساخت و بعضى از بندگان پاكش را يكى پس از ديگرى مُرشد آدميان ساخت و بهترين آنان محمد امين(صلى الله عليه وآله) را بزرگ ترين معلّم اخلاق و خاتم رسولان قرار داد، رسول رحمت كه دو امانت به يادگار گذاشت، اوّل قرآن مجيد و دوم تمام كننده نعمت الهى يعنى ولايت مولى الموحدين، اميرمؤمنان، اسدالله الغالب، على ابن ابى طالب(عليه السلام) و دو سيّد جوانان اهل بهشت حضرت امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) و نه تن از اولاد امام حسين(عليهم السلام); آنان كه پاكترين پاكان و از نسل زهراى اطهر(عليها السلام) هستند.

خدايى كه هيچ گاه انسان را تنها نگذارد و از آغاز غيبت مهدى فاطمه(عليه السلام) با اشاره حضرتش هدايت بشر را بر عهده فقها گذاشت، همان فقهاى وارسته اى كه عمر خود را وقف راه خدا كردند.

بشريّت هميشه مُحتاج تعاليم حَقّه الهى بوده، تا بتواند به آرامش برسد و مسير تكامل را طى نمايد و امروز پيمودن اين راه فقط در پرتو فقه شيعى ممكن است و آنان كه از پرتو فقاهت دور شدند، در ظلمت دنيا اسير شيطان و شيطان صفتان گشته، دنيا و آخرت خود را تباه شده ديدند.

مردان الهى همانند خورشيد تابناك هستند; همان گونه كه اگر كسى خانه خود را رو به خورشيد بسازد و پنجره اش را به سوى خورشيد بگشايد، خانه اى روشن از انوار، گرم از حرارت و به دور از آلودگى به بركت پرتو خورشيد خواهد داشت; آنان كه پنجره دل را به سوى انوار فقاهت بگشايند، معناى كامل حَرَمُ الله را درك مى كنند زيرا نور فقاهت قلبشان را روشن، حرارت عشق الهى، دلشان را گرم و تعاليم اسلامى آنان را از آلودگى ها پاك مى كند و آنگاه انسان مى شود خليفة الله و قلبش هم مى شود حَرَمُ الله و اين همان لقاءالله است كه محقّق نمى شود مگر با زندگى در پرتو فقه شيعى.

در طول تاريخ بعضى انسان ها گاه با تكيه بر علم، ادراك و آگاهى زندگى خود را بنا نهاده و در راه مستقيمى كه خداوند فرموده حركت كرده اند، ولى بعضى ديگر به دنبال اميال، غرايز و شهوات رفته و گمراه شده اند امّا همواره فقه اسلامى با ضمانت هاى اجرايى قوى مثل اخلاق، انسان ها را به راه حق و حقيقت دعوت نموده و تا مقصد همراهى كرده است.

مجموعه حاضر نظرات فقيه عاليقدر جهان تشيّع حضرت آيت الله العظمى مكارم شيرازى (مدّ ظلّه العالى) است، پيرامون روابط مرد و زن، مقدّمات و مراسم عروسى، ازدواج دائم و موقت، مسائل زناشويى، احكام فرزند، طلاق و ارث زن و شوهر و بعضى مسائل مرتبط با اين موضوعات، به انضمام بخشى ديگر كه شامل 240 واژه و اصطلاح فقهى همراه با معانى آنها بيان شده است.

يكى از مهم ترين دلايل گردآورى اين مجموعه روشن نمودن افكار عمومى نسبت به برخى رسوم بى اساس و دست و پا گير در امر ازدواج و به تعبيرى ديگر تولّد دوم كه تولّدى است ارادى و اختيارى و پا نهادن به دنيايى جديد كه اگر در پرتو فقه و با بصيرت و تعقّل همراه شود، سبب آرامش و تكامل و اگر بر اساس معيارهاى اشتباه انجام شود سبب طوفان در زندگى و ايجاد مشكلات فراوان مى شود; طوفانى كه گاه منتهى مى شود به هلاكت، و مشكلاتى كه نمى توان براى آنها راه حل مناسبى پيدا كرد. در كنار اين بحث نيز به بيان بعضى احكام براى پيشگيرى از ورودِ برخى انحرافات در ساختار روابط اجتماعى و خانوادگى در جامعه اسلامى پرداخته ايم; البته با توجه به اين كه اين مجموعه مختص به بيان احكام است بيشتر به مسائل فقهى و احكام عملى پرداخته شده و إن شاءالله اگر عمر باقى و توفيق رفيق بود در مجال ديگر به واكاوى ساختارهاى اجتماعى و مسائل خانوادگى خواهيم پرداخت.

جا دارد از تمام عزيزانى كه در تهيّه اين مجموعه ياريم نموده اند و با نظرات خود راهگشايم بوده اند بهويژه جناب حجت الاسلام والمسلمين ابوالقاسم عليان نژادى كه از ابتدا تا انتهاى كتاب را با دقت مطالعه نموده، و نكاتى ظريف و دقيق را براى پربارتر شدن كتاب يادآور شده اند، تقدير و تشكر نمايم; مشتاقانه منتظر راهنمايى ها، انتقادات و پيشنهادات خوانندگان محترم خصوصاً جوانان پويا و حقيقت جو هستم.

در آخر عرض مى كنم، پروردگارا! هر چند عمل و كردار ما بندگان تو، ناچيز است، امّا كَرَم تو بى حدّ است، از ذات پاكت مى خواهم اين اثر ناقابل را از اين بنده ناچيز بپذيرى و پدر و مادر، خانواده، اساتيد و دوستان و تمام كسانى كه به گردنم حقّى دارند و تمام آنهايى كه در طول تاريخ خالصانه ـ در حدّ فهم خود ـ براى خدا زيستند، را در ثوابش شريك گردانى و مهدى فاطمه(عليه السلام) را از ما راضى و خشنود سازى.

وحيد عليان نژاد

ميلاد مسعود پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و امام جعفر صادق(عليه السلام)

17 ربيع الاول 1430ق

برابر با 25 اسفند 1387ش