ولادت امام محمد باقر (ع)

ابوجعفر، محمد بن علی الباقر، مشهور به امام محمد باقر (ع)، امام پنجم شیعیان است. امام محمد باقر (ع) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجرى (طبق برخی روایات اول ماه رجب) در مدينه دیده به جهان گشود.

 پدرش ابومحمد علی بن الحسین زین العابدین (امام چهارم شیعه) و مادرش فاطمه بنت حسن بن علی (دختر امام حسن مجتبى (ع) ) است. بنابراين نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اكبر حضرت امام حسن (ع) و از سوى پدر به امام حسين (ع) مي رسيد. ایشان در واقعه جانگذار كربلا همراه پدر و در كنار جدش حضرت سيدالشهداء كودكى بود كه به چهارمين بهار زندگيش نزديك مي شد.

القاب امام محمد باقر(ع)

لقب آن حضرت باقر يا باقرالعلوم است، بدين جهت كه : درياى دانش را شكافت و اسرار علوم را آشكارا ساخت. القاب ديگرى مانند شاكر و صابر و هادى نيز براى آن حضرت ذكر كرده اند كه هر يك بازگوينده صفتى از صفات آن امام بزرگوار بوده است.

دوران امامت امام محمد باقر(ع)

دوران امامت امام محمد باقر (ع) از سال 95 هجرى كه سال درگذشت امام زين العابدين (ع) است آغاز شد و تا سال 114 ه . يعنى مدت 19 سال و چند ماه ادامه داشته است. در دوره امامت امام محمد باقر (ع) و فرزندش امام جعفرصادق (ع) مسائلى مانند انقراض امويان و بر سر كار آمدن عباسيان و پيدا شدن مشاجرات سياسى و ظهور سرداران و مدعيانى مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانى و ديگران مطرح است ترجمه كتابهاى فلسفى و مجادلات كلامى در اين دوره پيش مي آيد و عده اى از مشايخ صوفيه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پيدا مي شوند.

 قاضيها و متكلمانى به دلخواه مقامات رسمى و صاحب قدرتان پديد مي آيند و فقه و قضاء و عقايد و كلام و اخلاق را - بر طبق مصالح مراكز قدرت خلافت شرح و تفسير مينمايد و تعليمات قرآنى - به ويژه مسأله امامت و ولايت را كه پس از واقعه عاشورا و حماسه كربلا افكار بسيارى از حق طلبان را به حقانيت آل على (ع) متوجه كرده بود  و پرده از چهره زشت ستمكاران اموى و دين به دنيا فروشان برگرفته بود به انحراف مي كشاندند و احاديث نبوى را در بوته فراموشى قرار مي دادند. بدين جهت امام محمد باقر (ع) و پس از وى امام جعفر صادق (ع) از موقعيت مساعد روزگار سياسى، براى نشر تعليمات اصيل اسلامى و معارف حقه بهره جستند و دانشگاه تشيع و علوم اسلامى را پايه ريزى نمودند.

فضائل امام باقر علیه السلام 
پیشوایی امام باقر علیه السلام از صدر اسلام روشن و مسلم بود و نص بر امامت آن امام همراه با تعاریف رسول خدا، فراوان به ما رسیده است. از آن امام معجزات و کرامات بسیار و نیز امور غریبه فراوانی در کتب معتبر ثبت شده و جنّ و ملائکه و حتّی جبرئیل خدمت او می‌رسیده‌اند. مکارم اخلاق امام، زبانزد خاص و عام است و علوم و معارف فراوانی از وجود او سرچشمه گرفته، وی همچنین توجه خاصّی به عبادت و ذکر و مناجات داشته است.

 امام محمد باقر(ع) در واقعه کربلا حدود 4 سال داشتند

علم امام باقر علیه السلام
امام باقر علیه السلام چون در اواخر دوران حکومت بنی‌ امیه به‌سر می‌برد، از ضعف قدرت حاکمه استفاده نمود و در نشر معارف اسلامی، تلاش گسترده‌ای کرد و با مخالفین و صاحبان عقاید مختلف، مناظرات مفصّلی داشت و به سؤالات شیعیان و مخالفین پاسخ داد. لذا از آن امام در تمام مسائل فقهی و اجتماعی و حکومتی روایات فراوانی نقل شده است، به‌طوری‌که تقریباً هیچ کتاب روایی نیست مگر این که از امام باقر علیه السلام در موارد مختلف روایتی ذکر شده است.

امام باقر علیه السلام با صحابی بزرگ رسول خدا، جابر بن عبدالله انصاری روابط صمیمانه‌ای داشت و برای او احترام خاصی قائل بود. برای آن امام، غیر از جابر، اصحاب و راویان زیادی نام می‌برند که در بین آنها جابر بن یزید جعفی و محمّد بن مسلم و زراره و حمران، بسیار معروفند. شاعر معروف امام نیز کمیت نام دارد.

حاکمان دوران امامت
امام باقر علیه السلام در زمان حکومت ولید بن عبدالملک به امامت رسیدند که پس از او سلیمان بن عبدالملک و سپس عمربن عبدالعزیز و سپس یزید بن عبدالملک و پس از او هشام بن عبدالملک، یکی پس از دیگری حاکم مَمالک اسلامی شدند. امام با هر یک از آنها به نحو خاصّی برخورد می‌کرد، ولی متأسّفانه بعضی از بستگان وی، از جمله زید بن حسن بن علی به بدگویی او دست زدند تا سرانجام هشام، امام را مسموم کرد و به شهادت رساند.

 امام باقر علیه السلام به فرزند ارجمندش امام صادق علیه السلام وصیت فرمود و به لقاء پرورگار شتافت. آن حضرت دارای سه همسر و هفت فرزند بود.
از امام باقر علیه السلام مواعظ بسیار ارزشمندی به یادگار مانده است که تمام نسل‌ها تا قیامت از آن بهره‌مند خواهند بود.