آن كس كه روزيش شد تا به منزل احسان عروج كند واجد مقام مشاهده و كشف و عيان مى گردد، و مقام مشاهده مقامى روحى است كه از جمله مقامات پنجگانه نفس است و آن مقامات عبارتند از: ظاهر و باطن و قلب و روح و سر.

چنانكه اين مقامات را در كلام سيد اوصياء امام على مرتضى عليه السلام مى يابى در آنجا كه فرمود: خدايا !ظاهر مرا به طاعت و باطنم را به محبت و قلت مرا به معرفت و روح مرا به مشاهده خود و سرم را به استقلال در اتصال به حضرتت منور كن اى صاحب جلال و كرم ! (405)

براء بن عازب گويد: بر اميرالمؤمنين عليه السلام وارد شدم و آن جناب را به خدا سوگند دادم كه مرا به اعظم اسمايى كه خداوند رمان جبرئيل را به ارسال آن مخصوص داشت و وى رسول الله صلى الله عليه وآله را و آن حضرت شما را؛ مخصوص گردان .

فرمود: اگر سؤال تو نمى بود من اراده داشتم كه آن را تا در لحدم نهاده شوم پوشيده بدارم .

هر گاه خواهى خدا را به اسم اعظم وى بخوانى ، شش آيه اول حديد (بعد از بسم الله الرحمن الرحيم تا و هو عليم بذات الصدور) و (آخر حشر از هو الله الذى لا اله الا هو تا آخر سوره ) را بخوان ، و پس از آن بگو اى كسى كه چنانى با من چنين كن (يعنى حاجت خود را بخواه ) كه سوگند به خداوند، اگر بر شقى بخوانى سعيد مى گردد.

براء گفت : قسم به خدا، من آن را براى دنيا نمى خوانم . امام عليه السلام فرمود: همين صواب است ، رسول الله (ص ) مرا هم اين چنين وصيت فرمود جز اينكه مرا امر كرد كه خدا را بدان در كارهاى بزرگ و دشوار روزگار بخوانم . و بدانكه هيچ حاجتى براى انسان شريف تر و عزيزتر از قرب الى الله نيست كه لقاء الله است . (404)

آن اسرار و لطايفى كه در ادعيه مناجات و اذكار ائمه پيدا مى شود، در روايات پيدا نمى شود. و جهتش را هم به عرض رسانديم كه در روايات نوعا مخاطبشان ، اكثريت مردم هستند و در آنجا محكوم هستند به : كلم الناس ‍ على قدر عقولهم (402)لذا به فراخور فهم مردم با آنها صحبت كردند؛ اما در ادعيه ، اذكار، اوراد، نه خير آن جا در خلوت خانه عشقشان ، در آن شبهاى تارشان ، با محبوب و معشوق حقيقيشان ، آن چه كه در نهانخانه سرشان و ذاتشان داشتند، شيرين زيانى كردند و پياده كردند. آن لطايفى كه از كتب ادعيه استفاده مى شود، در روايات نمى شود.(403)

ثقه الاسلام كلينى در روضه كافى (400)از اميرالمؤمنين عليه السلام ، در خطبه اى كه در ذى قار ايراد فرمودند نقل مى كند: خداوند متعال در كتابش ‍ تجلى يافته ، بدون اين كه مردم او را ببينند. (401)

على عليه السلام نخستين جمع آورى كننده قرآن است .

ابن / گويد: حسن العباسى به من حديث كرد، گفت خبر داده شدم از عبدالرحمان بن ابى حماد، از حكم بن ظهير سدوسى ، از عبد خير، از على عليه السلام كه هنگامى در گذشت پيغمبر، آن حضرت مشاهده كرد، مردم سست و مضطرب شده اند و فال بد مى زدند، پس سوگند خورد كه تا قرآن را جمع نكند رداء خود را بر دوش نگيرد، لذا سه روز از خانه بيرون نيامد تا قرآن را جمع كرد، و آن نخستين مصحفى است كه در آن قرآن از صفحه دل على عليه السلام به صفحات كاغذ منتقل شده و در آن جمع گرديده است .(399)

اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: (آيات قرآنى بعضى ناطق بعضى ديگرند، زبان بعضى ديگرند. (398)

اميرمؤمنان على عليه السلام گفت : چون قرآن بر رسول نازل مى شد من هم مى شنيدم . (397)

امن الاسلام طبرسى در تفسير عظيم الشاءن مجمع البيان آورده است كه :

روايت شده است كردى يهودى از على بن ابى طالب عليه السلام مدت درنگ اصحاب كهف در كهف را پرسيد، امام مطابق قرآن (سيصد و نه سال ) پاسخش را داد، يهودى گفت : ما در كتاب خود سيصد سال يافته ايم .

امام فرمود: آنچه من گفتن سال قمرى است و آنچه شما مى گوييد سال شمسى . (396)

چون قرآن در حيات خود حضرت پيغمبر در معرض زياد شدن بود؛ زيرا كه پيوسته وحى نازل مى گرديد، تمام شدن و جمع آن البته بايد بعد از رحلت آن حضرت صورت پذيرد. اول كسى كه لزوم آن را دانسته متصدى جمع قرآن گرديد حضرت اميرالمؤمنين على بن ابى طالب بود، چنانكه علماى اهل سنت نيز نقل كرده اند .(395)

اميرمؤمنان عليه السلام عترت را كه در نهج البلاغه اسم مى برد مى فرمايد: فيهم كرائم القرآن و هم كنوز الرحمن . (393)عترت اهل قرآن هستند، قرآن در آنها عجين شده است و مراتب قرآن را سير كرده اند و معارج قرآن را پيموده اند و به مقامات شامخه قرآن رسيده اند و خود قرآن ناطق اند. آنان آثار و علايم و نشانه هايى دارند، حركات شان ، رفتارشان ، گفتارشان ، قلم شان ، همه قرآن است ، همه حق محضند و صدق صرف است ، آنان مبين حقايق اسماء الهيه اند .(394)