محمد بن اسماعيل بخارى به اسنادش از عبد الله بن عباس روايت كرده است كه ، عبدالله بن عباس گفت : هنگامى كه بيمارى پيامبر (صلى الله عليه وآله ) (همان بيمارى كه منجر به رحلت آن حضرت شد) شدت گرفت ، حضرت فرمود: كاغذ و دوات بياوريد تا براى شما چيزى بنويسم كه بعد از من گمراه نشويد.

عمر گفت : تب بر پيامبر غلبه كرده ؛ ما را كتاب خدا بس است !

پس پيامبر (ص )فرمود: بر خيزيد كه تنازع و اختلاف نزد من شايسته نباشد.

ابن عباس مى گويد: تمام بلايا و مصايب ، از همان بود كه بين ما و نوشته پيامبر (صلى الله عليه وآله ) حايل و مانع شد.

تا جايى كه شهرستانى مى گويد: بزرگ ترين اختلاف امت ، اختلاف در امامت بود؛ چون آنمقدار كه در اسلام براى امامت شمشير كشيده شد، براى هيچ مساءله اى كشيده نشد.(147)

147-امامت ، ص 41.

رسول خدا (ص )از خداى تعالى حكايت كرد كه فرمود: من الله هستم و من رحمانم ، رحم را خلق كردم و براى رحم ، اسمى از اسماء خويش را مشتق كردم . هر كس كه صله رحم نمايد، من نيز با او بپيوندم و هر كس قطع رحم كند، من نيز از او ببرم .

بدان كه وصل رحم با شناخت مكانت و تفخيم قدر رحم است ؛ زيرا اگر رحم نباشد، تعين روح انسان از حقيقت كليه ظهور نمى يابد و قطع رحم ره پست شمردن آن و كم گذاشتن حق زن است و رحم اسم حقيقت طبيعت است ، پس رحم از رحمان مشتق شده و بدون شك حديث ياد شده و معناى وصل و فصل بر آن صادق است .(146)

146-فص حكمه عصمتيه ، حسن زاده آملى ، ص 46.

نقل است : حضرت رسول (صلى الله عليه وآله ) اصحاب را بر اتفاق و اعانت بر تجهيز لشكر تبوك تحريص فرمود و هر كدام از اصحاب به قدر توانايى خود انفاق نمود و اين همه نزد آن حضرت جمع شد، در آخر عاصم بن عدى العجلانى دو هزار و چهار صد من خرما در تجهيز لشكر بداد.(145)

145-هزار و يك كلمه ، ج 3، ص 272و273.

پيامبر (صلى الله عليه وآله ) فرمود: كسى كه صدقه اى بدهد، براى او در بهشت دو برابر آن خواهد بود.

ابو دحداح گفت : اى پيامبر خدا !من دو باغ دارد، اگر يكى از آن دو را صدقه بدهم ، براى من در بهشت دو برابر آن است ؟

پيامبر (صلى الله عليه وآله ) گفت : آرى ؛ گفت : مادر دحداح و دخترم در بهشت با من اند ؟

گفت : آرى !0

پس بهترين يكى از آن دو باغ را به رسول الله (صلى الله عليه وآله ) داده است ، پس آيه ياد شده نازل گشت و خداوند پاداش صدقه او را به دو هزار هزار مضاعف گردانيد.(144)

144-هزار و يك كلمه ، ج 3، ص 271و272.

جمعى از مؤلفه القلوب چون عيينه بن حصين و اقرع بن حابس و امثال ايشان گفتند: يا رسول الله !ما اشراف عربيم ، با سامان و ابوذر و ساير فقراى مسلمانان همنشينى نتوانيم كرد، اگر تو ايشان را دور سازى ، ما نزديك تو آمده ، به تعلم احكام شرع قيام نماييم .

آيه آمد كه :

صبر كن بر صحبت درويشان كه در اوقات صبح و شام براى رضاى خداى به پرستش او مى گذرانند، بايد كه در نگذرد چشم هاى تو از ايشان - يعنى بايد كه نظر از ايشان بر ندارد و به غير ايشان التفات نكنى - در حالتى كه به آن نگريستن تو به غير، خواهى آرايش زندگانى دنيا را، و فرمان مبر آن را كه غافل گردانيده ايم دل او را از ياد كردن خود، و او پيروى كرده است آرزوهاى خود را و هست كار آن پيش افتاده بر حق و در گذشته از صواب .(143)

143-هزار و يك كلمه ، ج 3، ص 270و271.

ابو الفتح رازى در تفسير سوره حديد (ج 11، ص 58 به تصحيح و تعليق حضرت استاد علامه شعرانى )در ضمن آيه كريمه يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و آمنوا برسوله يؤ تكم كفلين من رحمته گويد:

سعيد جبير گفت : سبب نزول آيه آن بود كه چون رسول اكرم (صلى الله عليه وآله )، جعفر بن ابى طالب را به حبشه فرستاد، با هفتاد سوار، به نزديك نجاشى برفتند و دعوت كردن و ايشان اجابت كردند و ايمان آوردند، چون بازگشتند، چهل مرد از مردمان حبشه دستور خواستند از نجاشى تا پيش رسول الله (صلى الله عليه وآله ) آيند، نجاشى دستورى داد ايشان را، چون بيامدند، رسول (ص )را، غزات احد در پيش بود و مسلمانان ضعيف حال تودند و محتاج ، چون آن بديدند از رسول (صلى الله عليه وآله ) دستورى خواستند، گفتند: يا رسول الله !ما را مال بسيار است ، دستورى ده تا برويم ومالى بياوريم تا اين غازيان بر خود و احوال خود صرف كنند.

رسول (صلى الله عليه وآله ) گفت : روا باشد، رفتند و مال بياوردند و با مسلمانان به آن مواسات كردند.(142)

142-هزار و يك كلمه ، ح 3، ص 130.

پيش از آن كه دست مرگ به گريبانت رسد و نفخه صور آواز دهد، خويش را فانى در باقى كن .

حديث رسول الله (صلى الله عليه وآله ) است كه : موتوا، قبل ان تموتوا.

پيشتر از مرگ خود اى خواجه مير!

تا شوى از مرگ خود اى خواجه مير (141)

141-هزار و يك كلمه ، ج 3، ص 250.

قرآن ادب و دستور الهى است ، پس از آن ادب فرا بگيريد و حد انسانى خود را حفظ كنيد و نگاه بداريد، و به اين دستور، خود را راست و درست به بار آوريد و به فعليت برسانيد، چنان كه هم آن حضرت (صلى الله عليه وآله ) فرموده است : ادبنى ربى فاحسن تاءديبى (139)و نيز فرموده است : ادبنى ربى بمكارم الاخلاق . (140)

139-بحار، ج 71، ص 382.

140-گفت و گو، ص 78.

صاحب شريعت (صلى الله عليه وآله ) فرمود: الصبحه تمنع الرزق .

صبحه به ضم صاد، خواب بامداد است . معنى ظاهر آن ظاهر است ، و باطن آن است كه بامداد هنگام شكار مردم كار است .

در ترك الاطناب فى شرح الشهات آورده كه : پيغامبر (صلى الله عليه وآله )، عايشه را خفته ديد، پس از نهار بامداد او را برانگيخت و پاى خود بدو باز كوفت و گفت : برخيز !كه روزى ها بديد هنگام قسمت مى كنند و خواب بامداد، روزى باز دارد.

لفظ خبر چنين است : قومى !؛ فان الارزاق تقسم فى هذا الوقت و ان الصبحه تمنع الرزق .(138)

138-هزار و يك نكته ، ص 237.

قال رسول الله (صلى الله عليه وآله ) قالت : الحواريون لعيسى : يا روح الله !من مجالس ؟

قال : من يذكر كم الله رؤيته ، و يزيد فى علمكم منطقه و يرغبكم فى الاخره عمله

حواريون عيسى (ع )فرمود: كسى كه ديدار او شما را به يار خود بيندازد و وقتى به سخن مى آيد، حرف او موجب فزونى دانش شما بشود، چيزى به شما ياد بدهد، رفتار و كردار او، شما را در كار آخرت ترغيب و تحريض (137) كند

137-گفت و گو، ص 208.