امام على بن موسى الرضا(عليه السلام) مى فرمايد:

اِنَّما قُلْنا «الَّلطيفُ» لِلْخَلْقِ اللَّطيفِ … وَ ما لا يَكادُ عُيُونُنا تَسْتَبينَهُ لِدِمامَةِ خَلْقِها، لا تَراهُ عُيُونُنا وَ لا تَلْمُسُهُ اَيْدِينا!(1)

………………..

ترجمه

اين كه به خدا لطيف مى گوييم به خاطر آفرينش موجودات بسيار كوچك و ظريف است … حيواناتى كه چشم ما آنها را از شدت كوچكى نمى بيند و دست ما آن را احساس نمى كند!

………………..

شرح كوتاه

آنچه در بالا مى بينيد گوشه كوچكى از حديث مفصلى است كه «فتح بن يزديد جرجانى» از امام على بن موسى الرضا(عليه السلام) نقل كرده، و در ضمن آن تصريح شده «اين حيوانات بقدرى كوچكند كه به هيچ وجه احساس نمى شوند، در ميان امواج درياها و در ميان پوست هاى درختان و در بيابان ها و دشت ها پراكنده اند».

اين حديث در كتاب هايى كه حدود يكهزار سال پيش نوشته شده از آن امام(عليه السلام)به يادگار مانده و صدها سال پيش از آن كه «پاستور» حيوانات ذره بينى را كشف كند صادر شده است، و اين يك معجزه علمى روشن است.

________________________________________

1. كتاب وافى، جلد 1، صفحه 106.

اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى فرمايد:

وَوَتَّدُ بِالصُّخُورِ مَيَدانَ اَرْضِهِ(1)

………………..

ترجمه

به وسيله كوه ها از لرزش و تكان خوردن زمين جلوگيرى نمود.

………………..

شرح كوتاه

امروز ثابت شده همان طور كه جاذبه ماه در جزر و مد درياها مؤثر است و آب آنها را دوبار، در شبانه روز، به تفاوت، يك متر و بيشتر و حتى در بعضى از نقاط پانزده متر! بالا و پايين مى برد، روى پوسته جامد زمين مؤثر است و آن را به مقدار 30 سانتى متر بالا مى كشد سپس به پايين برمى گردد، ولى استحكام پوسته زمين به خاطر وجود كوه ها كه ريشه هاى آن به هم متصل شده و شبكه زره مانندى دور زمين ايجاد كرده مانع از تأثير بيشتر آن مى گردد.

راستى اگر كوه ها وجود نداشتند و پوسته زمين نرم بود و شب و روز در جزر و مد بودند آيا آرامشى براى ما وجود داشت؟ اين حقيقت را پيشوايان اسلام از 14 قرن پيش بيان كردند.

________________________________________

1. نهج البلاغه خطبه 1.

ترجمه

آيا خدا نمى فرمايد كه آسمان بدون ستونى كه ديده شود برپاست؟

گفتم: آرى

فرمود: بنابراين ستونى وجود دارد كه نامرئى است و شما آن را نمى بينيد!

………………..

شرح كوتاه

امروز مسلّم است كه كرات آسمانى در مدارهاى خود به بركت تعادل نيروى جاذبه و دافعه برپا هستند، جاذبه همچون زنجير عظيمى آنها را به سوى هم مى كشاند و نيروى گريز از مركز آنها را از هم فرار مى دهد و تعادل كامل آنها سبب شده كه ميليون ها سال بدون كمترين تغييرى در مدار خود بگردند و در فضاى بيكران روى اين ستون نامرئى تكيه كنند و معلق بمانند. آيا در آن زمان كه هنوز پرده اى از روى اين اسرار برداشته نشده بود تعبيرى رساتر از تعبير فوق براى بيان اين حقيقت وجود داشت؟ و آيا اين از معجزات علمى پيشوايان بزرگ ما نيست؟!

1. تفسير برهان، جلد 3، صفحه 278.

على بن موسى الرضا(عليه السلام) به يكى از دوستان خود فرمود:

اَلَيْسَ اللهُ يَقُولُ بِغَيْرِ عَمَد تَرَوْنَها؟

فَقُلْتُ: بَلَى

قالَ: ثُمَّ عَمَدٌ، لكِنْ، لا تَرَوْنَها!(1)

اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى فرمايد:

هذِهِ النُّجُومُ الَّتى فى السَّماءِ مَدائِنُ مِثْلُ الْمَدائِنِ الَّتى فى الاْرضِ مَرْبُوطَهٌ كُلُّ مَدينَة اِلى عَمُود مِنْ نُور(1)

………………..

ترجمه

اين ستارگانى كه در آسمان هستند شهرها (و آبادى هايى) همچون شهرهاى زمينند، هر شهرى از آنها با ستونى از نور (با شهرهاى ديگر) پيوسته است.

………………..

شرح كوتاه

بسيار خود خواهانه است كه ما تصور كنيم تنها كره مسكونى جهان، كره زمين ماست و ميليون ها ميلون كرات آسمانى همه باير و خاموش و خالى از سكنه اند.

دانشمندان امروز با محاسباتى كه روى وجود شرايط حيات و زندگى در كرات آسمانى كرده اند قطع دارند كه ميليون ها يا صدها ميليون از اين كرات داراى ساكنانى هستند كه به احتمال قوى بسيارى از آنها تمدن هايى پيشرفته تر و به مراتب عالى تر از تمدن ساكنان زمين دارند; زيرا آغاز حيات در آنها هزاران يا ميليون ها سال قبل از كره زمين بوده است. حديث بالا يكى از معجزات علمى امير مؤمنان است كه چهارده قرن پيش بيان فرموده است.

________________________________________

1. سفينة البحار، جلد 3، صفحه 574.

امام سجاد(عليه السلام) مى فرمايد:

مَنْ عَمِلَ بِمَا افْتَرَضَ الله عَلَيْهِ فَهُوَ مِنْ اَعْبَدِ النَّاسِ(1)

………………..

ترجمه

هركس به وظايف لازم خود عمل كند از عابدترين مردم خواهد بود.

………………..

شرح كوتاه

عبادت نه منحصر به خدمت خلق است و نه منحصر به نماز و روزه; بلكه بزرگترين عبادت آن است كه هركس به وظايف واجب خود در هر قسمت عمل كند، چه عبادتى از اين بالاتر و پرشكوه تر، عبادتى كه مى تواند يك جامعه را گلستان كند و هرگونه خير و سعادتى را به ارمغان بياورد. انجام فرايض مفهوم وسيعى دارد كه واجبات عبادى را شامل مى شود. همان طور كه وظايف اجتماعى و انسانى و خدمات فرهنگى و اقتصادى لازم را در بر مى گيرد و به اين ترتيب بيگانگى اسلام از عمل كسانى كه وظايف لازم خود را رها كرده و به انجام مستحبات مى پردازند و خود را عابد مى شمرند روشن مى شود.

________________________________________

1. وسايل الشيعه، جلد 11، صفحه 206.

پيامبر(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد:

اِجْتَنِبِ الْخَمْرَ فَاِنَّها مِفْتاحُ كُلِّ شَرٍّ(1)

………………..

ترجمه

از شراب بپرهيز كه كليد تمام بديهاست.

………………..

شرح كوتاه

با اين كه در زمينه آثار زيان بار شراب كتاب ها و مقالات فوق العاده زياد نوشته شده، و اثرات مرگبار آن روى دستگاه هاى عصبى، قلب، عروق، جهاز گوارش، كبد، كليه ها و تمام اورگانيزم بدن تشريع شده و نتايج شوم آن در ايجاد حوادث دردناك اجتماعى با آمار و ارقام تكان دهنده مورد بررسى هزاران دانشمند و مغز متفكر انسانى قرار گرفته، امار جمله اى به كوتاهى و جامعيّت حديث ارزنده پيامبر بزرگ ما نمى توان پيدا كرد كه همه حقايق را در يك جمله كوتاه بيان فرموده است.

آرى، شراب كليد همه بدى ها، زشتى ها و بدبختى هاست.

________________________________________

1. نهج الفصاحه، صفحه 1.

امام حضرت مهدى(عليه السلام) فرمود:

اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعُوا فيها اِلى رواةِ اَحادِيثنا(1)

………………..

ترجمه

در حوادث گوناگونى كه در دروان غيبت كبرى پيش مى آيد به راويان احاديث ما مراجعه نماييد.

………………..

شرح كوتاه

اجتماعات انسانى بدون رهبرى صحيح سامان نمى يابند به همين دليل خداوند هيچ گاه بندگان خود را به حال خود، بدون سرپرست، وا نگذارده و هميشه رهبران الهى در ميان آنها رفت و آمد داشته اند.

حتى در زمان غيبت ولى عصر حضرت مهدى (ارواحنا فداه) نخست نايبان خاص و پس از پايان دوران آنها، نايبان عام براى رهبرى مردم از طرف خود آن حضرت تعيين شدند، مردانى مصمّم و با ايمان و آگاه كه به خوبى به محتواى بزرگ كتاب آسمانى مسلمين قرآن، و به سنّت پيامبر(صلى الله عليه وآله)و مكتب اهل بيت(صلى الله عليه وآله) آشنايى دارند عهده دار اين رسالتند; و هركس به هر نام و هر عنوان ديگرى خود را شايسته اين مقام بداند مردود است.

________________________________________

1. قسمتى از توقيع معروف كه در كتب مختلف آمده است.

امام حسن عسكرى(عليه السلام) مى فرمايد:

اَشَدُّ النّاسِ اِجْتِهاداً مَنْ تَرَكَ الذُّنُوبَ(1)

………………..

ترجمه

از همه مردم مجاهدتر كسى است كه گناهان را ترك گويد.

………………..

شرح كوتاه

مى دانيم مبارزه با هوا و هوس هاى سركش كه سرچشمه اصلى گناهان است; در اسلام به نام «جهاد اكبر» ناميده شده است كه از مبارزه با دشمنان مهم تر و پر ارج تر است. چرا كه اين جهاد وسيله خودسازى است و تا خودسازى انجام نگردد پيروزى نيست; زيرا شكست ها غالباً نتيجه نقطه ضعفهاست.

در محيط هاى آلوده به گناه ارزش اين جهاد آشكارتر و اهميّت آن در پيشبرد اهداف اجتماعى روشنتر است.

پيروزى هاى پيامبر(صلى الله عليه وآله) در «مدينه» در حقيقت نتيجه مستقيم خود سازى ها و مجاهدات اصحاب در «مكه» بود.

________________________________________

1. بحارالانوار، جلد 78، صفحه 373.

امام على بن محمّد تقى (هادى)(عليه السلام) مى فرمايد:

مَنْ هانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلا تَأمَنْ شَرَّهُ(1)

………………..

ترجمه

آن كسى كه شخصيتى براى خود قائل نيست از شر او برحذر باش!

………………..

شرح كوتاه

در حقيقت يكى از مهم ترين عواملى كه جلو فساد و بدكارى را مى گيرد وجود شخصيّت يا لااقل احساس شخصيّت است، افراد با شخصيّت يا آنها كه براى خودش شخصيّتى قائلند هر چند در نظر ديگران چندان شخصيّتى نداشته باشند، به خاطر حفظ موقعيّت خود هم كه باشد از انجام بسيارى از زشتكارى ها و اعمال خلاف خوددارى مى كنند، ولى همين كه احساس كردند نه آبرويى دارند و نه احترام و شخصيّتى، از هيچ چيز پروا نخواهند كرد.

لذا امام(عليه السلام) مى فرمايد از اين گونه افراد بپرهيز!

و نيز به همين دليل يكى از نكات مهم تربيت فرزند يا تربيت افراد انسان به طور كلى اين است كه در آنها ايجاد شخصيّت شود و احساس كنند شخصيّت ويژه اى دارند، به عكس خرد كردن شخصيّت افراد اثر بسيار بدى از لحاظ تربيتى دارد.

________________________________________

1. تحف العقول، صفحه 362.