روزى اميرمؤمنان قل هو الله احد را قرائت فرمود و چون از آن فارغ شد فرمود: يا هو يا من لا هو، اغفرلى وانصرنى على القوم الكافرين .

ايشان در روز جنگ صفين همين را مى خواند و حمله مى برد، عمار ياسر پرسيد: اى اميرمؤ منان !اين كنايات چيست كه مى گويى ؟

فرمود: اسم اعظم و پايه توحيد خداست .

آن گاه قرائت كرده است اشهد الله انه لا اله الا هو و نيز آخر سوره حشر را، سپس از مركب خود پياده شد و چهار ركعت نماز، قبل از زوال ظهر خواند. (415)

كميل مى گويد: با مولايم اميرالمؤمنين در مسجد بصره نشسته بودم و اصحابش با او بودند، به بعضى از آنان گفت : معنى قول خداى عز و جل فيها يفرق كل امر حكيم چيست ؟

امام فرمود: شب نيمه شعبان است ، سوگند به كسى كه جان على در دست او است ، هيچ بنده اى نيست مگر اين كه هيچ خير و شر براى او در اين شب تا همان شب آينده مقسوم است ، و هر بنده اس كه اين شب را احياء كند و دعاى خضر عليه السلام را بخواند دعاى او را اجابت مى رسد.

پس چون حضرت منصرف شد و مراجعت فرمود، شب به خدمت او رفتم همين كه مرا ديد پرسيد: اى كميل !چه اين دعا را حفظ كردى در هر شب جمعه يا در هر ماه يك بار و يا در سال يك بار و يا در عمر يك بار بخوان تا از بديها باز داشته شوى و يارى شده و روزى داده شوى و هرگز از آمرزش ‍ محروم نمانى ، اى كميل !طول صحبت تو با ما موجب شد كه چنين نعمت و عطايى را به تو ببخشم .

چه قدر كميل همت و عزم داشت ، چه قدر عشق و شوق داشت ، چه قدر تشنه و طالب بود كه تا چيزى سراغ گرفت در اره تحصيل آن شد، و شب به خدمت امام رسيد و دعاى خضر را از آن جناب طلب كرد و از آن حسن طلبش و صفاى سريره و هدف مقدسش چنين سفره پر بركت دعاى خضر عليه السلام را براى همه اهل حال و دعا و مردم صاحبدل گسترده است و چنين اثر قيم و قويم را از خود به يادگار گذاشته است و دعاى خضر را دعاى كميل كرده است . آرى !بايد گدايى كرد كه جوادگدا مى خواهد.

بانگ مى آيد كه اى طالب بيا

جود محتاج گدايان چون گدا

جود محتاج است و خواهد طالبى

هم چنان كه توبه خواهد تايبى

جود مى جويد گدايان و ضعاف

هم چو خوبان كاينه جويند صاف

روى خوبان ز آينه زيبا شود

روى احسان از گدا پيدا شود

و امام عليه السلام به كميل فرمود: طول صحبت تو با ما موجب احسان چنين عطايى شده است . پس پيدا است كه كميل خيلى ملازم آن حضرت بود.(414)

ما در عرفان عملى دستور العملى جز قرآن نداريم و روايات و ادله اى كه از اهل بيت عصمت عليهم السلام صادر شده ، همه رشته هايى هستند كه از درياى الهى قرآن كريم منشعب مى شوند، همه مرتبه نازله قرآنند، بدن قرآنند و روح همه آنها خود قرآن است ؛ وزان روايات با قرآن ، وزان بدن انسان با روان انسان است . همان طور كه بدن مرتبه نازله روان است ، روايات جوامع روايى ، مرتبه نازله قرآن مجيداند، آنچه را كه اهل بيت عصمت عليه السلام فرموده اند همه از قرآن منشعب شده است ، دستور العملى جز قرآن نداريم . اين سخن من ناشى از يك تاءثر و تعصب مذهبى صرف نيست ، سخنى است سنجيده و آزموده ، چه اين كه امروز درب كتابخانه هاى بزرگ دنيا بر روى محققان گشوده است و آنان مى توانند منابع معارف بشرى را بكاوند. به راستى اگر معارفى فراتر از معارف قرآن وجود دارد، معرفى كنند؛ زيرا ما هر چه بيشتر كمتر يافتيم .(413)

شخصى در حضور حضرت وصى عليه السلام از خداوند طلب غفران نموده ، مى گويد: استغفرالله

اميرالمؤمنين در پاسخ مى فرمايد:

مادرت به عزايت بنشيند !آيا مى دانى كه استغفار چيست ؟!استغفار، مقام والا مرتبگان است . استغفار، نامى است كه آن را شش معنا (و شرط) است :

اول پشيمانى بر گذشته

دوم تصميم بر آن كه تا ابد گرد گناه نايى .

سوم آن كه حقوق خلايق را بدانان بازدهى ؛ چنانكه خداوند را ملاقات كنى بدون آن كه حقى بر گردنت باشد.

چهارم آنكه هر عمل واجبى كه ضايع كرده اى قضا و حقش را ادا كنى .

پنجم گوشتى كه در حرام بر بدنت روييده ، با سختى ناراحتى بر گناهانت آب كنى ؛ چنانكه پوستت به استخوان رسد و گوشتى تازه رويد.

ششم به بدنت درد عبادت و طاعت رسانى ؛ همچنان كه شيرينى گناه بدان رسانيده اى ، پس چون چنين كردى ، حال بگو استغفر الله

در دعاى وارده از معصومين عليه السلام آمده است : اللهم غير سوء حالنا بحسن حالك ؛ خدايا !بدى حال ما را به خوبى خال خودت دگرگون نما. (412)

درباره حضرت على عليه السلام روايت شده كه : هرگاه حضرت براى تخلى وارد محل آن مى شدند مى گفتند: بنام خدا، خداوندا !من از پليدى نجس و خبيث ، و از شيطان رجيم به تو پناه مى آورم . و هرگاه خارج مى شدند مى كفتند: سپاس خداى را كه به من عافيت جسد عطا كرده و شكر پروردگارى را كه ناراحتى را از من دور نموده است .

و از امام صادق عليه السلام نيز حديثى قريب به همين معنا وارد شده است .(410)و در روايت ديگر به جاى پليدى را از من دور كرده ، آمده است شكر خداى را كه پليدى را از من دفع كرده و به من عافيت عطا نموده است ، با وجود اين كه قوه دافعه نفسيه ناراحتى را دفع كرده و توحيد صمدى تنها همين را اقتضا مى كند و لاغير. و اينجا چه سوء ادبى وجود دارد؟

و جاى تعجب و شگفتى است كه ايشان براى اجتناب از آن بدى به حديث نفس تمسك كرده و مبتلى به چيزى شد كه از آن اجتناب مى كرد. و اما برخورد بسيار مطلوب و نيكويى او در حسن ادب در برابر پروردگار و اجتناب از سوء ادب عاميان و برخورد نامطلوب آنان با اهل توحيد، امرى است آشكار، و نبايد اين معنا را از نظر دور داشت . و اميرالمؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام مى فرمايد: جاهلان دشمنان اهل علمند. (411)

در مناجات شعبانيه حضرت امام الموحدين ، امير المومنين ، على عليه السلام آمده است :

الهى هب لى كمال الانقطاع اليك ، و انر انصار قلوبنا بضيا نظرها اليك ، حتى تخرق ابصار القلوب حجب النور فتصل الى معدن العظمه ، و تصير ارواحنا معلقه بعز قدسك .(409)

در دعايى يمانى امام موحدان ، اميرالمؤمنين على عليه السلام آمده است :

به نام خداوند بخشنده مهربان . تو پادشاه حقيقى هستى كه جز تو خداى نيست .

تا آن جا كه فرموده است : در توانت يارى نشوى و در الهيت شريكى ندارى تو را ماييتى نيست تا در نتيجه ، با اشياى مخلوق مجانست يابى …(408)

يا على يا ايليا يا اباالحسين يا با تراب

حل مشكل سرور دين شافع يوم الحساب

مداومت بر اين كلمات بعد از صلاه در آناء الليل اقلا پانصد مرتبه منشاء حصول رؤياى صادقه و وصول سير به مفاتيح شارقه است و مشخص است كه وجود شرائط در همه حال ضرور است .(407)

در سحرها رو به نجف ايستاده متوسل به روح مقدس اميرالمؤمنين عليه السلام شده هفت نوبت يا بيشتر اين را بخواند:

اى باد صبح مشكبو

سوى نجف آور تو رو

با شاه دين حيدر بگو

با حيدر صفدر بگو

با نفس پيغمبر نگو

با سيد سرور بگو

با ساقى كوثر بگو

فلان سلامت مى كند

خود را غلامت مى كند

مستى ز جامت مى كند

فلان سلامت مى كند (406)