‏ آنها كه ترازوهاى آن جهان را همچون ترازوهاى اين دنيا پنداشته اند مجبور شده اند كه براى اعمال انسانها در آنجا نوعى سنگينى و وزن قائل شوند، تا قابل توزين با آن ترازوها باشد.

ولى قرائن نشان مى دهد كه منظور از «ميزان» وسيله سنجش به معنى عام آن است، زيرا مى دانيم هر چيزى وسيله سنجش مناسب خود دارد، وسيله سنجش حرارت را «ميزان الحراره» يا دما سنجش مى گويند، و وسيله هوا را «ميزان الهواء» يا «هواسنج».

بنابراين منظور از ميزانهاى سنجش اعمال كسانى هستند كه اعمال نيكان و بدان را با اعمال آنها مى سنجند، چنانكه مرحوم علامه مجلسى از شيخ مفيد نقل مى كند كه در روايت آمده: إنّ اَميرَ الْمؤمِنينَ وَ الأئمّةَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ (عليه السلام) هُم الْمَوازينُ «اميرمؤمنان و امامان از فرزندان او (عليه السلام)ميزانهاى عدل قيامتند»(1).

در «اصول كافى و معانى الاخبار» نيز از امام صادق(عليه السلام) نقل شده كه شخصى از معنى آيه و نضع الموازين القسط ليوم القيامة «ما ترازوهاى عدل را در روز قيامت نصب مى كنيم» سؤال كرد، فرمود: هُمُ الانْبِياءُ وَ الاوْصِياءُ (عليه السلام) ميزانهاى سنجش همان «پيامبران و جانشينان آنها هستند»!(2).

در يكى از زيارات مطلقه اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى خوانيم: اَلسَّلامُ عَلَى مِيزَانِ الأعْمالِ: «سلام بر ميزان سنجش اعمال»!(3).

در واقع اين شخصيتهاى بزرگ و نمونه، مقياسهاى سنجش اعمالند، و اعمال هر كس به آن اندازه اى كه به آنها شباهت دارد «وزين» است، و آنچه به آنها شباهت ندارد بىوزن يا كم وزن است، حتى در اين جهان نيز اولياء الله نيز مقياس سنجشند ولى در جهان ديگر اين مسأله به مرحله ظهور و بروز مى رسد.(4)

________________________________________

1 ـ مرحوم محدث قمى در «مفاتيح الجنان» اين زيارت را به عنوان زيارت اول از زيارت مطلقه آورده است.

2 ـ تفسير پيام قرآن 6/159

3 ـ بحار الانوار جلد 7 صفحه 252.

4 ـ تفسير برهان جلد 3 صفحه 61 ـ و اصول كافى جلد 1 صفحه 419 نظير اين حديث در تفاسير ديگر آمده است.