اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

لا ايمان لمن لا امانه له ؛ (437)

هر كه امانت نداشت ايمان ندارد.

شرح

هر كه ايمان به خدا دارد در امانت خيانت نمى كند؛ زيرا سبب آن كه كسى به مال و عرض و ناموس و ودايع و اسرار مردم كه مزد او امانت است خيانت مى كند، طمع و حرص اوست به مال و آمال و اغراض شهوانى و ايمان حقيقى به خدا كه در شخص وجود داشت او را به نور معرفت و ايمان از صفت پست طمع و حرص دنيا و شهوات نفس خبيث منزه گرداند و بالنتيجه از پليدى و پستى خلق رذيله خيانت حفظ شود پس آن كه امانت ندارد يا بى ايمان يا ضعيف الايمان است .(438)

على عليه السلام فرمود: يبغى لمن عرف الله ان يتوكل عليه ؛ (435)

هر كه خدا را شناخت سزاوار است كه تنها بر او توكل كند.(436)

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

الايمان شجره اصلها اليقين و فرعها التقى و نورها الحياء و ثمرها السخاء ؛ (433)

ايمان به خدا در مثل درختى است كه ساقه آن يقين است و شاخه اش تقوى و شكوفه اش حياء و ميوه اش سخاوت است .(434)

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

من اعطى فى الله و منع فى لله واحب فى الله و ابغض فى الله فقد استكمل الايمان ؛ (431)

هر كس عطاى او براى خدا، منعش براى خدا، و دوستى اش براى خدا، و دشمنى اش همه براى خدا باشد، چنين كس ايمانش به مرتبه كمال رسيده است .(432)

اميرالمؤمنين (ع ) فرمود:

الاخلاص اعلى الايمان ؛

اخلاص ، بلند پايه ترين مقام ايمان است .

اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: ما آمن بالله من قطع رحمه ؛

ايمان به خدا نياورده است كسى كه قطع رحم كند.

شرح

هر كس با رحم و خويشاوندان و خاندان خود طريق مواصلت و محبت نپويد، بلكه از ارحام خود كناره گيرد و يا به آنها جور و ستم روا دارد، آن كس ‍ به خدا ايمان ندارد.

كه خدا در قرآن فرمايد:

فاتقوا الله الذى تسائلون به والارحام ؛

خدا ترس باشيد كه از آن سؤال شويد و ارحام را رعايت كنيد و قطع رحم زنهار مكنيد، آن كس كه به ارحام و خاندان و خويشان خود محبت نكند يا دشمنى كند از حكم فطرت بيرون است ؛ چون محبت خويشان حكم فطرت انسان است و هر كه از حكم فطرت بيرون رود از معرفت و ايمان به خدا كه دانش حق ذوات را فطرى است بى بهره ماند؛ زيرا فطرتش از انسانيت منحرف و منسوخ است و در فطرت منحرف از انسانيت خداشناسى و ايمان وجود ندارد، و جاى ديگر فرمود: لاايمان لمن لا عقل له ؛ يعنى آن كه عقل فطرى نداشت ايمان به خدا ندارد.

نتيجه آنكه هر كس قطع رحم كند يا بى ايمان يا البته ضعيف الايمان است و هر كه را نور ايمان است صله رحم كند؛ بلكه به عامل نبات و حيوان نيز احسان كند كه علاوه بر نوع انسان كه بنى آدم اعضاى يكديگرند، حيوان و نبات هم خويشان انسان به علم و ايمان اند؛ چون گاو و گوسفند كه به او شير مى دهند، به منزله مادرند و نباتات كه به او قوت مى دهند به منزله بستگان .(430)

كلينى در كافى به اسنادش از امام صادق عليه السلام نقل مى كند: حبرى (عالم يهودى ) خدمت اميرالمؤمنين رسيد و پرسيد: اى اميرالمؤمنين ! هنگام عبادت ، پروردگارت را ديدى ؟

حضرت فرمود: واى بر تو! چشمان با مشاهده ديدگان او را نمى بينند؛ ولى قلبها با حقايق ايمان او را مى بينند. (429)

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

الفقر صلاح المؤمن و مريحه من حسد الجيران و تملق الاخوان و تسلط السلطان ؛ (427)

فقر و نادارى صلاح مؤمن است كه او را از حسد آشنا و همسايگان و تملق برادران و خويشان و از تعدى عمال سلطان آسوده مى دارد. چون پادشه خراج نخواهد خراب را. (428)

اميرالمؤمنين على (ع ) فرمود: لو ضربت خيشوم المؤمن بسيفى هذا على ان يبغضنى ما ابغضنى ؛ اگر بينى مؤمن را مثله كنم به ضربت شمشير كه مرا دشمن دارد هرگز مرا دشمن ندارد.

شرح

شخص مؤمن خدا را شناخته و هر كه خدا را شناخت او را دوست دارد و خر كه خدا را دوست دارد دوستان خدا را كه مثل اعلاى آنان على عليه السلام است دوست دارد و تا حد جانش از دوستى على عليه السلام دست بر ندارد و تا روز قيامت حب على عليه السلام لازمه ذات اوست .

و در اخبار معصوم است كه فرمودند: دوستى على بن ابى طالب از صفات اهل ايمان است .

عنوان صحيفه المؤمن حب على بن ابى طالب امام عليه السلام فرمود: سرلوحه صحيفه اعمال مؤمن حب على بن ابى طالب است . چون هر شخص با ايمان به هر مقام ايمان برسد، على عليه السلام را ما فوق آن داند و برتر از تمام خاصان و مقربان حق بيند و فرد اكمل و مثل اعلاى ايمان و زهد و شجاعت و همت و فتوت و جوانمردى و سخاوت و كليه اخلاق فاضله شناسد، بدين سبب على عليه السلام در قلب او، محبوب ترين خلق عالم است ، چنان كه ابو على سينا در اين رباعى فرمايد:

تا باده عشق در قدح ريخته اند

واندر پى عشق ، عاشق انگيخته اند

در جان و روان بوعلى مهر على

چون شير و شكر به هم در آميخته اند

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

الايمان شجره اصلها اليقين و فرعها النقى و نورها الحياء و ثمرها السخاء ؛

ايمان به خدا در مثل درختى است كه ساقه آن يقين است و شاخه اش تقوى و شكوفه اش حياء و ميوه اش سخاوت است .(426)