اميرالمؤمنين على (ع ) فرمود:

الحكمه روضه العقلاء ؛ (580)

كلام حكمت و علم و معرفت الله نافغ و بوستان خردمندان عالم است .(581)

اميرالمؤمنين على (ع ) فرمود:

اسعد الناس العاقل ؛ (578)

عاقل ، با سعادت ترين مردم است .(579)

اميرالمؤمنين على (ع ) فرمود: جالس العلماء تسعد؛ (576)

با علماء بنشين تا به سعادت رسى .(577)

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

لن يحرز العلم الا من يطيل درسه ؛ (574)

هرگز به حد كمال علمى نمى رسد مگر كسى كه طول مدت به كار آن علم پردازد و ادامه فكر و نظر و بحث در آن علم دهد.(575)

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

جالس الحكماء يكمل عقلك و تشرف نفسك و ينتف (عنك ) جهلك ؛ با حكماء بنشين تا عقل تو كامل و نفست شريف و جهل و نادانى ات بر طرف شود.

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود: الكتب بساتين العلماء؛ (572)

كتب علم ، باغ و بستان دانشمندان است .(573)

اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

العلم حياه والجهل موت ؛

علم ، زنده ابد شدن و جهل ، مرگ دايم يافتن است .

آب حيات كه در ظلمات است ، كنايه از علم است كه در نفس پنهان است ، كسى زنده ابد نشود جز به علم و حكمت و معرفت الهى .(571)

حضرت وصى ، امام عالى اعلى ، على عليه السلام به شاگرد كاملش كميل ، در نهج البلاغه آمده است : يحفظ الله بهم حججه و بيناته حتى يودعوها نظراءهم و يزرعوها فى قلوب اشباههم .

مفاد كلام كامل امام در عبارت مذكور اين است كه علما زارع اند و قلوب مستعده مزرعه و علوم معارف بذرند.

آرى ! استاد كشاورز روحانى است كه بذرهاى معارف را در مزرعه قلوب قابل و لايق مى افشاند.

اين بذرها هر يك ريشه مى دواند و شجره طيبه اى مى شود كه همواره ميوه مى دهد و نفوس مستعده براى هميشه از آن بهره مندند.

قوله سبحانه : الم تركيف ضرب الله مثلا كلمه طيبه كشجره طيبه اصلها ثابت و فرعها فى السماء، تاءتى اكلها كل حين باذن ربها و يضرب اله الامثال للناس لعلهم ينذكرون .(569)

چنان كه آثار اين گونه بذرها را در متاءله سبزوارى - از شاگردهايى كه تربيت كرده است ، و كتب و رسائلى كه تصنيف فرموده است - مشاهده مى فرماييد، و ديگران هم در قرون آتى مشاهده خواهند فرمود: بلكه :

سالها عشاق ، خاكم را زيارتگه كنند

چون كه من روزى طواف كوى جانان كرده ام (570)

شيخ صدوق در مجلس شصت و يكم امالى به اسنادش از امام اميرالمؤمنين على عليه السلام روايت كرده است كه :

قال : قال رسول الله صلى الله عليه وآله : انا مدينه الحكمه و هى الجنه وانت يا على ! بابها، فكيف يهترى المهترى الى الجنه و لايهترى اليها الا من بابها؟

در اين حديث تاءمل بفرما كه حكمت بهشت است ، آرى ؟ و هم العزيز الحكيم ، پس والقرآن الحكيم .

هيچ موجودى ابا ندارد كه معلوم انسان واقع شود. به هر چه رو آوريد، تسليم شما هستند و هيچ كلمه وجودى از آب و خاك و معدن و گياه و حيوان و آسمان و ملك و فلك ، ابا از فهم انسان بدانها بدارند و شما مى توانيد وجود هر موجودى را بفهميد و به تار و پود آن دست يابيد؛ اين از ناحيه موجودات . از طرفى ديگر جنابعالى هم حد يقف نداريد و اين كه انسان حد يقف ندارد به نحو احسن در نهج البلاغه ، حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام بيان فرموده است : كل وعاء يضيق بما جعل فيه الا وعاء العلم فانه يتسع به ؛ (567)هر ظرفى داراى گنجايش و ظرفيت محدودى است كه با ريختن مظروف و چيزى در آن ؛ ظرفيت و گنجايش آن كم مى شود، مگر ظرف علم (كه عبارت است از نفس ناطقه و جان انسان ) هر چه علم در آن قرار گيرد، گنجايش آن بيشتر مى شود؛ اشتها و آمادگى نفس ‍ ناطقه ، افزايش مى يابد.

برگرديم به حرف فارابى كه فرمود: هيچ موجودى از معلوم شدن ابا ندارد و انسان حد يقف ندارد، بنابراين او تو حركت و از خدا بركت ! (568)