سؤال 714. زنى 26 ساله هستم. قبل از ازدواج دردهاى شديد ماهيانه داشتم.دكترها گفتند: مشكلات شما با ازدواج و زايمان حل مى شود. بدين جهت 6 سال پيش ازدواج كردم، و چون درد زيادى متحمّل مى شدم، تصميم گرفتم كه زود بچّه دار شوم، ولى متأسّفانه 9 ماه پس از ازدواج متوجّه شدم شوهرم به طور كامل عقيم است، و اصلاً بچّه دار نمى شود. من كه اين مسأله برايم خيلى مهم بود، بيش از پيش روحيه خود را از دست دادم. اكنون پزشكان مى گويند تنها راه اين است كه: «اسپرم مرد بيگانه اى با سرنگ به شما تزريق شود». من اوّل به اين كار راضى نبودم، چون مقلّد شما هستم، و طبق فتواى شما اين كار حرام است. ولى اكنون جانم به لب رسيده است. لطفاً بگوييد: چه كنم كه هم بچّه دار شوم، و هم مرتكب گناهى نگردم؟

جواب: تنها راه مشروع آن است كه شما از شوهرتان (هرچند به صورت مخفيانه و بدون اطّلاع اطرافيان) طلاق بگيريد، و پس از گذشتن عدّه به عقد موقّت صاحب نطفه درآييد (هرچند همديگر را هرگز نبينيد)، سپس نطفه به شما تزريق شود، و پس از پايان عقد موقّت و زايمان دوباره مى توانيد به عقد شوهر اوّل درآييد. در اين صورت شما مادر آن بچّه، و صاحب نطفه پدرش محسوب مى شود. و به شوهر شما هم محرم است. ولى به اقوام شوهرتان محرم نيست. امّا به اقوام شما محرم است.(1)

________________________________________

1 . شرح بيشتر را در كتاب «حيله هاى شرعى و چاره جويى هاى صحيح» مطالعه فرماييد.

سؤال 711. مردى عقيم، ولى زن او سالم و قدرت بارورى دارد. اگر اسپرم مرد ديگرى در آزمايشگاه با تخمك زن مذكور تركيب، سپس نطفه تركيب يافته در رحم زن نهاده شود، لطفاً بفرماييد:

الف) آيا اين كار جايز است؟

جواب: جايز نيست.

ب) آيا اين امر زنا محسوب مى شود؟

جواب: زنا نيست; ولى از جهاتى شبيه زناست.

ج) آيا مشخّص بودن يا ناشناس بودن دهنده اسپرم در حكم مسأله تأثيرى دارد؟

جواب: هيچ تأثيرى ندارد.

د) رابطه شرعى كودك با شوهر زن از لحاظ ارث، محرميت و نكاح چگونه خواهد بود؟

جواب: رابطه اى با او ندارد; جز اينكه فرزند طبيعى همسر اوست، و با او محرم مى باشد.

هـ) رابطه شرعى كودك با مرد صاحب اسپرم از نظر ارث، محرميت و نكاح چگونه مى باشد؟

جواب: به منزله فرزند نامشروع اوست كه محرم است; ولى از يكديگر ارث نمى برند.

سؤال 712. هشت سال است ازدواج كرده، ولى بچّه دار نمى شوم. مشكل از ناحيه شوهرم است، و هيچ اميدى به بچّه دار شدن من نيست، آيا مى توان از نطفه مرد ديگرى استفاده كرد؟ به گونه اى كه دو طرف همديگر را نبينند، و اسپرم مرد را در مطب دكتر به زن تزريق كنند. در ضمن شنيده ام كه گفته اند اين عمل چون براى جلوگيرى از طلاق است، و دو طرف همديگر را نمى بينند، اشكالى ندارد، و مانند خونى است كه از شخصى گرفته، و به شخص ديگرى تزريق مى كنند، و لهذا از نظر شرعى حلال است. آيا چنين چيزى صحّت دارد؟

جواب: اين كار گناه دارد و جايز نيست; مگر اينكه شما از شوهرتان طلاق بگيريد; و بعد از گذشتن عدّه به عقد موقّت مثلاً يك روزه مردى درآييد، هرچند او را هرگز نديده و نبينيد، و نطفه آن مرد را در مطب دكتر گرفته و به شما تزريق كنند، و بعد از تولّد فرزند مجدّداً به عقد شوهرتان درآييد. در غير اين صورت جايز نيست.

سؤال 713. آيا مى توان اسپرم مرد و زن اجنبى را در لوله آزمايش قرار داد؟ اگر فرزندى متولّد شود متعلّق به كيست؟ آيا حكم ولد الزنا را دارد؟

جواب: اين كار جايز نيست و اگر فرزندى متولّد شود در بسيارى از احكام تابع صاحبان نطفه است; ولى از آنها ارث نمى برد.

سؤال 710. بعضى از مؤمنين و مؤمنات، كه از حيث نطفه نقايصى دارند، براى اولاددار شدن به مراكز نابارورى مراجعه مى كنند. آيا مى توان از نطفه هايى كه در بانك نطفه نگهدارى مى شود، در لقاح مصنوعى با منى خود آنها ممزوج، و شرايط لقاح را فراهم، و با دستگاه در رحم همسرانشان قرار داد؟ در صورتى كه به طور كلّى در منى آنها اسپرم و تخمك وجود نداشته باشد، آيا مى توانند از اسپرمها و تخمكهاى مجهول الهويه موجود در بانك نطفه استفاده نمايند؟ و چنانچه در دو فرض فوق فرزندى به وجود آيد، متعلّق به چه كسى خواهد بود؟

جواب: استفاده از نطفه بيگانه براى صاحب فرزند شدن جايز نيست، و تولّد فرزند بايد مستند به ازدواج صحيح شرعى باشد. ولى اگر چنين عملى انجام شود، فرزند متعلّق به صاحبان نطفه است، و نسبت به مادرى كه در رحم او كشت شده نيز محرم مى باشد، بى آنكه از او ارث ببرد.

سؤال 709. در مورد پيوند تخمدان زن اجنبى (مانند پيوند كليه) براى باردار شدن زوجه، لطفاً به سؤالات زير پاسخ دهيد:

الف) آيا اين كار جايز است و ديه دارد؟

ب) آيا تخمدان را مى توان فروخت؟

ج) حكم اولاد زوجه چگونه است؟

د) آيا زن اجنبى حقّى مانند مادر بودن پيدا مى كند؟

جواب: چنانچه ضرورتى براى اين كار نباشد از آن صرف نظر شود. و اگر ضرورتى وجود دارد، بعد از پيوند اين عضو جزء بدن آن زن مى شود، و فرزند مال خود اوست. و در فرض فوق ديه ندارد، و خريد و فروش آن جايز است; هرچند بهتر است كه پول را در مقابل اجازه برداشتن عضو مزبور بگيرد، نه در مقابل خود آن.

1. تلقيح نطفه متوفّى به زوجه اش

سؤال 707. نطفه مرد از نظر علمى تا 72 ساعت پس از مرگ داراى حيات كامل است. اگر زوجه درخواست تلقيح مصنوعى از شوهر متوفّاى خود داشته باشد، آيا اطبّا مجاز به اين كار هستند؟ لازم به ذكر است كه اين عمل بعضاً در كشورهاى خارجى اعمال مى گردد، و عمدتاً در مواردى است كه زوجه از زوج فرزندى نداشته، و زوج در همان اوايل ازدواج به هر دليلى از دنيا رفته است.

جواب: اشكال دارد.

سؤال 708. اسپرم زوج با رضايت او و به طريق اصول پزشكى گرفته شده تا به زوجه او تلقيح شود، امّا قبل از اين كار از دنيا رفته است. و پس از فوت شوهر تلقيح صورت گرفته، و فرزند به دنيا آمده است. آيا فرزند مذكور فرزند مشروع همان زوج است و از او ارث مى برد؟

جواب: اين كار مجاز نبوده است; ولى چنانچه نمى دانستند فرزند مزبور حلال زاده است و احكام محرميت را دارد و از مادرش ارث مى برد، ولى از پدر ارث نمى برد.

سؤال 705. تلقيح اسپرم و تخمك زن و شوهر شرعى در خارج از بدن و جايگزينى آن در رحم همان زن چه حكمى دارد؟ آيا كودك حاصل حلال زاده است؟

جواب: اين كار ذاتاً اشكالى ندارد; ولى چون معمولاً مستلزم نظر و لمس حرام است، تنها در صورت ضرورت جايز مى باشد. (منظور از ضرورت اين است كه مثلاً اگر اين كار انجام نشود زندگى زناشويى آن مرد و زن مختل، و يا زن گرفتار بيمارى مى شود). و در هر حال فرزند مذكور حلال زاده است.

سؤال 706. تلقيح اسپرم و تخمك زن و شوهر شرعى و رشد جنين در محيط غير انسانى چه حكمى دارد؟ آيا كودك حاصل از اين عمل حلال زاده است.

جواب: با همان شروطى كه در بالا گفته شد اشكالى ندارد، و فرزند مذكور حلال زاده است.

سؤال 704. مرد نطفه ندارد، و لذا همسرش را طلاق داده است. اگر اين زن به صيغه مردى درآيد، سپس نطفه شوهر جديد و آن زن را تركيب كنند، و زن بعد از پايان صيغه و عدّه به عقد شوهر اوّل درآيد، و بعداً آن نطفه را به رحم زن تزريق كنند، اين كار چه حكمى دارد؟ و در هر صورت پدر و مادر آن بچّه كيست؟ و ارث و محرميت به چه صورت است؟

جواب: اگر ضرورت ايجاب كند جايز است، ولى فرزند به صاحبان اصلى نطفه تعلّق دارد.

سؤال 703. اگر نطفه و اسپرم را از فرآورده هاى نباتى تهيه، و آن را در رحم مصنوعى پرورش دهند، و از آن كودكى به عمل آورند. نوزاد به چه كسى ملحق مى شود؟

جواب: اين نوزاد متعلّق به كسى نيست; يعنى نه پدر دارد و نه مادر.

سؤال 702. اگر علم تا آنجا پيشرفت كند كه اسپرم و نطفه را از دانه ها و محصولات نباتى و مانند آن بگيرند و به زن تلقيح كنند، و نوزاد مصنوعى به عمل آورند، در اين صورت كودك متعلّق به چه كسى است؟

جواب: اين كودك فقط باآن زن محرم است، ولى ارث بردن او از آن زن ثابت نيست.

سؤال 701. اگر علم در آينده آن قدر پيشرفت كند كه اسپرم مرد را بدون تركيب با نطفه زن، در رحم مصنوعى پرورش دهند، حكم آن چه خواهد بود؟

جواب: آن مولود فقط منسوب به صاحب اسپرم است; ولى فرزند شرعى او محسوب نمى شود.